Oświetlenie wewnętrzne i zewnętrzne - jak wybrać?

Oświetlenie – zobacz, jak wybrać nowoczesne oświetlenie wewnętrzne i zewnętrzne

Oświetlenie rozwijało się na przestrzeni lat, przybierając coraz to nowocześniejsze i bardziej funkcjonalne formy. Pierwszym wytworzonym przez człowieka źródłem światła było zwykłe ognisko. Dziś, ponad 100 lat od opatentowania przez Tomasza Edisona żarówki, znamy już o wiele więcej sposobów na oświetlenie – zarówno wewnętrzne i zewnętrzne. Co więcej, oświetlenie przestało pełnić jedynie funkcje praktyczne. Eksperymentując ze światłem, tworzymy niezwykłe aranżacje wnętrz, które nadają pomieszczeniem stylowego i oryginalnego charakteru. Poszczególne rodzaje oświetlenia mają różne zastosowanie oraz formy. Dziś postaramy się przedstawić je wszystkie, zdradzając przy tym kilka ciekawych pomysłów aranżacyjnych!

Spis treści:
Historia oświetlenia
Typy oświetlenia zewnętrznego
Rodzaje oświetlenia wewnętrznego
Rola czujników ruchu w oświetleniu
Jak wybrać oświetlenie do domu?

Krótka historia oświetlenia

Potrzeba oświetlania przestrzeni towarzyszyła człowiekowi od zarania dziejów. Już w okresie prehistorycznym nasi przodkowie szukali sposobów na to, aby rozjaśnić panujący wokół mrok. Światło pozwalało bowiem zyskać przewagę w stosunku do czyhającego w ciemności niebezpieczeństwa. Za pierwsze źródło sztucznego oświetlenia uznaje się ognisko, które dodatkowo zapewniało ciepło. Jego największą wadą było przywiązanie do jednego miejsca. Doceniając zalety oświetlenia nasi przodkowie uporali się z tym problemem, wynajdując łuczywo, zwane także żagiew lub pochodnia. Wystarczył długi kij obowiązany włosami lnu, nasączonymi w substancji smolistej, która podsycała i podtrzymywała płonący ogień. Łuczywo okazało się bardzo przydatne w odpędzaniu watah wilków, który czyhały na przejeżdżających lasami ludzi. Żagiew nie sprawdzała się jednak w funkcji oświetlenia pomieszczeń, dlatego ludzkość musiała pójść o krok dalej. Tak wynaleziono kaganek, czyli lampę oliwną. Były to gliniane lub metalowe naczynia w kształcie miseczki z dziobkiem, uchwytem i knotem. Kaganek wypełniany był tłuszczem zwierzęcym lub roślinnym. Nasączony w tłuszczu knot płonął, dając bezpieczne, domowe oświetlenie. Kaganek, jako pierwsze oświetlenie wewnętrzne, umożliwił pracę po zmroku, dlatego też uznano go za symbol światła i oświecenia umysłowego. Nie bez powodu mówimy dziś o kaganku oświaty.

Kaganki stanowiły jedne z pierwszych źródeł oświetlenia

W podobnym okresie, czyli w starożytności zaczęły powstawać pierwsze świece łojowe, które dopiero na początku XIX wieku zastąpiono znanymi nam dziś świecami stearynowymi. Drugim ważnym etapem w rozwoju oświetlenia był wiek XIX, kiedy pojawiały się kolejno lampa naftowa, lampa gazowa, światło wapienne i lampa łukowa O ile stare lampy naftowe zalegają na wielu strychach i niemal każdy z nas zna zasadę ich działania, o tyle o pozostałych wynalazkach wiemy już nieco mniej. Lampy gazowe stosowano przede wszystkim w celu oświetlenia miejsc publicznych. Stanowiły one zatem pierwowzór dzisiejszych latarni elektrycznych. Światło emitowane przez lampę gazową uzyskiwane było w procesie spalania gazu. Efekt świecenia powstawał dzięki znajdującym się w płomieniu rozżarzonym cząsteczkom węgla lub żarnikowi z tzw. siatki Auera, czyli siatki składającej się z dwutlenku toru i dwutlenku węgla.

Lata 20. XIX wieku przyniosły kolejny ciekawy rodzaj oświetlenia, zapamiętany jako światło wapienne. Charakteryzowało się ono dość dużym natężeniem, dlatego chętnie stosowano w je w teatrach, salach koncertowych, a nawet na okrętach. Pełniło funkcję współczesnych reflektorów. Intensywne światło lamp wapiennych wytwarzane było z walca z tlenku wapnia pod wpływem ogrzewania do bardzo wysokiej temperatury (maksymalnie 2572 stopnie Celsjusza). Do ogrzewania służył palnik tlenowo-wodorowy. Takie oświetlenie doskonale sprawdzało się do końca XIX wieku, kiedy to zostało wyparte przez lampy łukowe. Źródłem światła w lampie łukowej jest łuk elektryczny, tworzony przez dwie elektrody rozdzielone gazem pod ciśnieniem atmosferycznym lub wyższym. W takiej konstrukcji przez gaz przepływa prąd, a w wyniku silnego rozgrzania gazu otrzymujemy światło. W tego typu lampach jako gaz wykorzystywano zarówno powietrze, jak i neon, argon, ksenon, a także parę sodu lub rtęci. Jednak przełomowym wynalazkiem w dziewiętnastowiecznej historii oświetlenia okazała się żarówka, zwana lampą żarową, którą w 1879 roku opatentował Tomasz Edison. Elementem świecącym w żarówce jest włókno wykonane z trudnotopliwego materiału. Pierwotnie włókna wykonywano z grafitu, obecnie wykorzystuje się do tego wolfram. Drut wolframowy umieszcza się w szklanej bańce, którą wypełnia się mieszaniną gazów szlachetnych. Na skutek przepływu prądu elektrycznego włókno podgrzewa się do temperatury około 2227 stopni Celsjusza, dzięki czemu uzyskujemy źródło światła. Mimo że żarówka była w tamtym okresie bardzo funkcjonalnym sposobem na oświetlenie domowych i publicznych przestrzeni, w XX wieku rozwijano kolejne wynalazki mające stanowić dla nas idealne źródło światła. I tak powstawały lampy fluorescencyjne, neonowe, rtęciowe, sodowe, halogenowe, plazmowe, metalohalogenkowe, a także lampy LED oraz OLED. Wszystkie te źródła światła potrzebują odpowiedniej osłony, która pełni nie tylko funkcję praktyczną, zapewniając nam odpowiednie natężenie i rozproszenie oświetlenia, ale coraz częściej przy ich wyborze kierujemy się głównie względami estetycznymi. Wybór oświetlenia jest zatem bardzo szeroki. Sprawdźmy, jak najlepiej wykorzystać możliwości, jakie zostawił nam w spadku XX wiek!

Jakie rodzaje oświetlenia wyróżniamy? Typy oświetlenia zewnętrznego

Zgodnie z nadrzędnym podziałem wyróżnimy oświetlenie zewnętrzne i wewnętrzne. Specyficzny segment stanowią czujniki ruchu, które mieszczą się w obu wymienionych typach, a traktowane są jako odrębna kategoria.

Oświetlenie zewnętrzne w sferze publicznej

Podział oświetlenia zewnętrznego może być zależny od przestrzeni, w jakiej znajduje ono zastosowanie. Oświetlenie dominujące w sferze publicznej służy przede wszystkim zwiększeniu poziomu naszego bezpieczeństwa po zmroku. Może w tym zakresie wyróżniać między innymi:

  • oprawy uliczno-drogowe,
  • oprawy parkowe,
  • oprawy do oświetlenia obiektów pakowych,
  • oprawy do oświetlenia iluminacyjnego.

Do oświetlenia iluminacyjnego często stosuje się tzw. naświetlacze LED, które powstały z myślą o dużych obiektach, takich jak stadiony, hale produkcyjne, magazyny czy parkingi. Dzięki zastosowaniu diod LED wyróżniają się one długą żywotnością oraz wysokim poziomem energooszczędności. Naświetlacze LED stanowią bardzo dobrą alternatywę dla tradycyjnego oświetlenia halogenowego i metalohalogenkowego, zapewniając oszczędność energii na poziomie 80% w stosunku do tradycyjnych rozwiązań. Odrębną kategorię stanowi również oświetlenie przemysłowe stosowane zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz obiektów przemysłowych. Powinno ono być dostosowane nie tylko do gabarytów budynku, lecz także do rodzaju i warunków pracy. Jako oświetlenie przemysłowe często stosowane są oprawy metalohalogenkowe. Światło w lampach metalohalogenkowych powstaje poprzez wyładowanie elektryczne. Zapewniają one światło białe, które jest bardzo zbliżone do naturalnego światła dziennego. Ponadto wyróżniają się one długą żywotnością i bardzo dobrze oddają barwy otoczenia

Oświetlenie zewnętrzne w sferze prywatnej

Oświetlenie funkcjonujące w sferze prywatnej – poza względami czysto praktycznymi – może także stanowić oryginalną ozdobę przydomowego ogrodu. I tak w przypadku zewnętrznego oświetlenia domowego możemy wyróżnić między innymi:

  • wysokie lampy stojące,
  • niskie lampy stojące,
  • oświetlenie w podłożu
  • oświetlenie ścienne.

Różnego rodzaju lampy ogrodowe pozwalają stworzyć niezwykłą dekorację, która umili nam każdy letnie wieczór spędzony na tarasie czy w altance. Jego odpowiednia aranżacja wymaga jednak przemyślenia i znajomości zasad bezpieczeństwa. Musimy bowiem pamiętać o tym, że oświetlenie zewnętrzne każdego dnia może być narażone na wpływ niekorzystnych warunków atmosferycznych.

Rodzaje nowoczesnego oświetlenia wewnętrznego

Nieco inaczej funkcjonują klasyfikacje oświetlenia wewnętrznego, co wynika przede wszystkim z jego odmiennych funkcji. Planując oświetlenie w domu lub mieszkaniu, powinniśmy wziąć pod uwagę szereg różnych czynników, wśród których można wymienić między innymi powierzchnię określonych wnętrz, ich wysokość, liczbę okien oraz rozmieszczenie mebli. Światło będzie bowiem dopełnieniem zaplanowanej aranżacji, która może dzięki temu zyskać niepowtarzalny wyraz. Wymienione czynniki pozwoliły stworzyć podział oświetlenia wewnętrznego wyodrębniający jego trzy typy:

Oświetlenie ogólne

Oświetlenie ogólne stanowi podstawowy typ oświetlenia, którego celem jest zastąpienia światła naturalnego i równomierne rozświetlenie poszczególnych pomieszczeń. Do niego dostosowywane są pozostałe rodzaje oświetlenia. Do aranżacji oświetlenia ogólnego najczęściej wykorzystuje się oprawy sufitowe zapewniające zapewniające światło rozproszone lub bezpośrednie. Wśród różnych typów opraw sufitowych wyróżniamy między innymi lampy wiszące, żyrandole, plafoniery, a także lampki, reflektorki czy halogeny, które zwiesza się na linkach i umieszcza w określonych punktach na suficie. W roli standardowego oświetlenia zewnętrznego doskonale sprawdzają się także rampy świetlne. W tym przypadku źródło światła umieszczone jest pod osłoną, która biegnie pod sufitem wzdłuż ścian.

Oświetlenie wewnętrzne to najczęściej lampy wyposażone w żarówki

Oświetlenie miejscowe

Oświetlenie miejscowe, zwane także kierunkowym czy punktowym, funkcjonuje jako uzupełnienie oświetlenia ogólnego. Jego rolą jest rozjaśnienie obszarów, w których wykonywane są różnego typu czynności, wymagające nieco mocniejszego światła (na przykład czytanie, pisanie). Ukierunkowany na konkretne miejsce strumień świetlny o odpowiednim natężeniu będzie sprzyjał koncentracji i skupieniu, Światło miejscowe można także wykorzystać do stworzenia strefy relaksu. Wystarczy nieco zmodyfikować intensywność oświetlenia, zapewniając sobie nieco bardziej łagodny, rozproszony i przytłumiony strumień światła. Do oświetlenia punktowego wykorzystuje się zazwyczaj lampy stojące, stołowe czy podłogowe. Chcąc nadać mu określoną funkcję, wystarczy dobrać odpowiednią oprawę.

Oświetlenie dekoracyjne

Oświetlenie dekoracyjne pełni funkcję czysto estetyczną. Jego podstawową rolą jest bowiem wyeksponowanie określonych detali we wnętrzach różnych pomieszczeń. Strumień światła skierowany na określony przedmiot wydobywa głębię jego kolorów oraz podkreśla strukturę powierzchni i kształt. W roli oświetlenia dekoracyjnego doskonale sprawdzają się przede wszystkim reflektorki halogenowe umieszczone symetrycznie w określonej odległości od oświetlanego przedmiotu, a także lampy na wysięgnikach z oprawami, dzięki którym można uzyskać światło bezcieniowe.

Dodatkowo powinniśmy pamiętać o tym, że każde pomieszczenie może być oświetlone w trzech płaszczyznach: górnej, środkowej i dolnej. Płaszczyzna górna obejmuje sufit i przestrzeń znajdującą się bezpośrednio pod nim. W jej zakres wchodzą także lampy stojące, których strumień światła skierowany jest w górę. W płaszczyźnie środkowej umiejscowione są lampy wiszące nad stołem, lampy podłogowe oraz kinkiety ścienne. W strefie dolnej znajduje się oświetlenie przypodłogowe oraz rzucające światło bezpośrednio na podłogę.

Rola czujników ruchu w oświetleniu zewnętrznym i wewnętrznym

Specyficzną rolę w oświetleniu zewnętrznym i wewnętrznym pełnią czujniki ruchu. Mogą być one montowane zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz. Ich głównym zadaniem jest automatyczne uruchamianie oświetlenia pod wpływem ruchu rozpoznawanego na różne sposoby. Czujniki ruchu mogą być dodatkowo stosowane do uruchamiania alarmu. Czujniki ruchu można podzielić w zależności od sposobu działania na trzy typy:

  • Czujniki aktywne, emitując promieniowanie podczerwone, rejestrują zmiany fal odbitych od otoczenie w zasięgu swojej detekcji. Czujniki te wysyłają w obszar objęty ich zasięgiem wiązkę promieniowania podczerwonego, a następnie wykrywają jego zmiany wynikające z tego, że ludzie i zwierzęta emitują ciepło, zatem ich obecność w polu detekcji wywoła reakcję czujnika. Zasięg detekcji wynosi zazwyczaj kilka metrów.
  • Czujniki pasywne, których działanie również opiera się o promieniowanie podczerwone. Różnią się od czujników aktywnych tym, że nie emitują promieniowania podczerwonego, a jedynie analizują jego zmiany w obszarze swojej detekcji. W sytuacji, gdy w zasięgu czujnika znajdzie się obiekt, którego temperatura jest wyższa od temperatury otoczenia, czujnik się uaktywnia.
  • Czujniki dualne, których działanie opiera się dwóch technologiach pozwalających wykrywać zarówno podczerwień, jak i promieniowanie mikrofalowe. Aktywne czujniki mikrofalowe mogą działać przez tworzywa sztuczne, płyty gipsowo-kartonowe i drewniane oraz szkło. Mogą one emitować i odbierać fale elektromagnetyczne o częstotliwości 5,8 GHz, która jest całkowicie bezpieczna dla ludzi i zwierząt.

Wybierając czujnik ruchu do oświetlenia, powinniśmy zwrócić uwagę na kilka istotnych aspektów. Skuteczność jego działania będzie bowiem uzależniona od kilku parametrów, takich jak kąt i zasięg detekcji, możliwe tryby pracy, rodzaj zasilania oraz zabezpieczenia. Wszystko to zależy od rodzaju przestrzeni, w jakiej będzie działał czujnik. Jeśli instalujemy czujnik na stałe w miejscu, do którego możemy bez problemu podłączyć przewody, warto postawić na czujnik przewodowy. Jeśli natomiast zależy nam na tym, aby korzystać z czujnika w różnych miejscach lub nie możemy podłączyć do niego zasilania, wybierzmy czujnik bezprzewodowy, który działa na baterie lub akumulatorek.

Jak wybrać oświetlenie do domu?

Znamy już podstawowy podział oświetlenia wewnętrznego oraz jego funkcje. Nadal jednak możemy mieć problem z jego odpowiednim rozmieszczeniem. Ostateczny efekt zależy nie tylko od wybranego rodzaju opraw i źródeł światła, lecz także od aranżacji całego domu czy mieszkania oraz naszych potrzeb. Planując oświetlenie warto także wiedzieć, że sam układ oświetlenia może wizualnie powiększyć lub pomniejszyć każde pomieszczenie. Aby osiągnąć pożądany efekt, wystarczy zapamiętać kilka podstawowych zasad:

  • oświetlenie skierowane na sufit pomoże optycznie powiększyć pomieszczenia, natomiast światło padające na podłogę zaciemni je i spowoduje ich wizualne obniżenie;
  • w wydłużonych pomieszczeniach warto skierować światło na krótsze ściany, a ograniczyć naświetlenie dłuższych ścian, dzięki czemu uzyskamy efekt poszerzenia wnętrza;
  • zaciemniając dolną przestrzeń ścian oraz odpowiednio oświetlając sferę górną, optycznie wydłużymy pomieszczenie.

Oświetlenie dekoracyjne przybiera najróżniejsze kształty i wymiary

Dodatkowo warto mieć na uwadze rozmieszczenie kabli i włączników, znalezienie odpowiedniego miejsca na kontakty. Duży wpływ na wybór oświetlenie będą też miały poszczególne pomieszczania w domu czy mieszkaniu. Inne potrzeby będą warunkowały jego układ w kuchni, salonie, gabinecie czy pokoju dziecięcym. W kuchni i w salonie dobrze sprawdzi się połączenie oświetlenia ogólnego z punktowym. W salonie spędzamy zazwyczaj dużo czasu zarówno na spotkaniach rodzinnych czy towarzyskich, jak i na odpoczynku. Przyjmując gości, rozświetlamy cały pokój, wykorzystując oświetlenie ogólne. Kiedy natomiast mamy ochotę na chwilę relaksu, bardziej odpowiednie okazuje się miękkie i nieco przytłumione światło miejscowe. W gabinecie dobrze sprawdzi się jasne światło górne oraz współgrająca z nim lampa z teleskopowym ramieniem, której światło będzie sprzyjało koncentracji. Pokoje dziecięce pełne są potworów czyhających w szafach. Aby zadbać o poczucie bezpieczeństwa pociechy, warto wykorzystać delikatne oświetlenie, które będzie włączone przez całą noc, przeganiając nocne strachy. W takiej roli dobrze sprawdzą się kinkiety i lampki nocne. W kuchni również dobrze jest połączyć oświetlenie ogólne z punktowym. To drugie może nam rozjaśniać przestrzeń blatu oraz stołu jadalnego.

Niniejsza strona korzysta z plików cookie

Wykorzystujemy pliki cookie do spersonalizowania treści i reklam, aby oferować funkcje społecznościowe i analizować ruch w naszej witrynie. Informacje o tym, jak korzystasz z naszej witryny, udostępniamy partnerom społecznościowym, reklamowym i analitycznym. Partnerzy mogą połączyć te informacje z innymi danymi otrzymanymi od Ciebie lub uzyskanymi podczas korzystania z ich usług.

  • Niezbędne pliki cookie przyczyniają się do użyteczności strony poprzez umożliwianie podstawowych funkcji takich jak nawigacja na stronie i dostęp do bezpiecznych obszarów strony internetowej. Strona internetowa nie może funkcjonować poprawnie bez tych ciasteczek.

  • Pliki cookie dotyczące preferencji umożliwiają stronie zapamiętanie informacji, które zmieniają wygląd lub funkcjonowanie strony, np. preferowany język lub region, w którym znajduje się użytkownik.

  • Statystyczne pliki cookie pomagają właścicielem stron internetowych zrozumieć, w jaki sposób różni użytkownicy zachowują się na stronie, gromadząc i zgłaszając anonimowe informacje.

  • Marketingowe pliki cookie stosowane są w celu śledzenia użytkowników na stronach internetowych. Celem jest wyświetlanie reklam, które są istotne i interesujące dla poszczególnych użytkowników i tym samym bardziej cenne dla wydawców i reklamodawców strony trzeciej.

  • Nieklasyfikowane pliki cookie, to pliki, które są w procesie klasyfikowania, wraz z dostawcami poszczególnych ciasteczek.

O Cookies

Pliki cookie to niewielkie pliki tekstowe, które są zapisywane na komputerze lub urządzeniu mobilnym przez strony internetowe, które odwiedzasz. Służą do różnych celów, takich jak zapamiętywanie informacji o logowaniu użytkownika, śledzenie zachowania użytkownika w celach reklamowych i personalizacji doświadczenia przeglądania użytkownika. Istnieją dwa rodzaje plików cookie: sesyjne i trwałe. Te pierwsze są usuwane po zakończeniu sesji przeglądarki, podczas gdy te drugie pozostają na urządzeniu przez określony czas lub do momentu ich ręcznego usunięcia.

Potrzebujesz pomocy?