Lampy ogrodowe jako oświetlenie posesji. Sprawdź, jak rozjaśnić swój ogród!

Lampy ogrodowe i inne oświetlenie zewnętrzne to prosty i wygodny sposób na to, aby swoim ogrodem cieszyć się również wówczas, kiedy zapadnie zmrok. Nocne przyjęcia, grill ze znajomymi a może chwila intymności z ulubioną książką? Przy dobrze przemyślanym rozłożeniu świateł każda z tych propozycji stoi na wyciągnięcie ręki! Dowiedz się, jak zaplanować oświetlenie swojego terenu, jakie źródła światła wybrać i na jakie kształty lampy ogrodowej się zdecydować. Podpowiadamy również pomysły na oświetlenie konkretnych części ogrodu, jak tarasy, ścieżki czy zbiorniki wodne.

Spis treści:
Bezpieczne oświetlenie ogrodu – jak zacząć?
Rodzaje oświetlenia zewnętrznego
Zalety oświetlenia ogrodowego
Wady oświetlenia ogrodowego
Lampy ogrodowe na owady
Najlepsze lampy ogrodowe
Rodzaj lampy ogrodowej a elementy przestrzeni

Bezpieczne oświetlenie ogrodu – jak zacząć? Jakie lampy ogrodowe wybrać?

Oświetlenie ogrodu nie jest prostą kwestią. Nie wystarczy losowo rozmieścić kilku opraw na terenie naszej posesji. Aby wydobyć piękno i proporcje przestrzeni, należy wdrożyć odpowiednią koncepcję, dzięki której ogród nocą zamieni się w prawdziwie magiczne miejsce. Jedną z ważniejszych wytycznych, jakich należy się trzymać, jest świadomość, że im więcej źródeł światła, tym mniej spektakularny efekt. Aby mieć pewność, że nasza instalacja jest zupełnie bezpieczna, do źródeł światła należy dobrać odpowiednie oprawy. Na terenach zewnętrznych sprawdzają się oprawy z wysokim stopniem ochrony, tzw. IP (z angielskiego International Protection Rating). Jest to międzynarodowe oznaczenie, dzięki któremu wiemy, jak bardzo oprawa chroni źródło światła przed wnikaniem do wnętrza lampy ciał obcych czy wody. IP składa się z dwóch cyfr, z których pierwsza określa stopień ochrony przed ciałami stałymi, natomiast druga wskazuje poziom zabezpieczenia przed wnikaniem wody. Do ogrodu nadadzą się lampy, których IP wynosi powyżej 44. Jeśli planujemy także oświetlenie oczka wodnego, poziom IP musi sięgnąć przynajmniej IP 67 w przypadku małych zbiorników wodnych oraz IP 68 przy dużych i głębokich. Kwestia bezpieczeństwa pojawia się również przy wyborze konkretnych modeli lamp – jeśli liczymy na sprawność i niezawodność naszego oświetlenia, warto robić zakupy u zaufanego producenta. Nie opłaca się ryzykować! Obwód elektryczny do oświetlenia zewnętrznego wykonuje się z kabla typu YKY (-żo), przeznaczonego specjalnie do układania w ziemi. Powinien biec na głębokości około 70 cm. Żyła ochronna kabla posiada żółto-zieloną izloację. Przyłącza się ją do oprawy danej lampy. Są także wersje kabla YKY z przewodami wpuszczonymi w specjalne rurki wykonane z tworzyw sztucznych. Przekrój żył należy dostosować do oczekiwanego obciążenia obwodu.

Rodzaje oświetlenia zewnętrznego, czyli krótki przegląd lamp ogrodowych

Sugerując się wielkością i kształtem lamp i innych urządzeń świetlnych, oświetlenie ogrodowe możemy podzielić na kilka różnych grup:

Wysokie lampy stojące

Urządzenia świetlne w kształcie wysokich, pionowych słupów, zwykle mierzących kilka metrów. Wykorzystywane do oświetlania miejsc publicznych: ulic, alejek czy parków. Świetnie sprawdzają się jako źródła światła dla większych terenów. Ogrodowe lampy stojące znacznie wyróżniają się w krajobrazie, dlatego planując instalację podobnego oświetlenia w swoim ogrodzie, należy dobrze zastanowić się nad jego umiejscowieniem. Światło emitowane przez wysokie lampy pada z góry, dlatego nie drażni oczu znajdujących się nieopodal osób.

Niskie lampy stojące

Podobne do poprzednich lamp, jednak znacznie mniejsze – mierzą około metra wysokości. W przestrzeniach publicznych wykorzystywane do oświetlania ścieżek rowerowych i tras dla pieszych. Ich działanie opiera się raczej na wskazywaniu kształtu nawierzchni poprzez wydobywanie go z mroku, aniżeli oświetlaniu dużych połaci terenu. Na niskie lampy stojące często decydują się właściciele prywatnych podjazdów czy niewielkich ogrodów. Ze względu na skierowany ku dołowi strumień świetlny, lampy te nie drażnią oczu.

Oświetlenie w podłożu

Alternatywa dla stojących lamp. W przypadku oświetlenia montowanego w podłożu, źródło światła znajduje się pod ziemią. Na jej powierzchni znajdują się jedynie szklane klosze, które znajdują się na tyle nisko, że nie utrudniają poruszania się. Podziemne oświetlenie eksponuje elementy znajdujące się tuż nad źródłem światła. Często stosuje się je do zjawiskowej iluminacji ścian zabytków. W ogrodzie takie oświetlenie może zostać rozmieszczone wokół ścian budynku lub w betonowych podjazdach.

Oświetlenie ścienne

Najczęściej w postaci kinkietów. Zwykle wykorzystywane do punktowego oświetlania i eksponowania istotniejszych elementów budynku, jak tabliczka z numerem domu czy skrzynka pocztowa. Czasem używane jako źródło światła mające na celu podkreślić kształt ścian i podkreślić architektoniczne wgłębienia.

Zalety oświetlenia ogrodowego

Dobrze przemyślane oświetlenie ogrodowe niesie ze sobą ogromną liczbę korzyści. Przede wszystkim pozwala nam na korzystanie z ogrodu także po zmroku, umożliwiając organizację wieczornych przyjęć, przedłużonego grillowania czy też nocnego muzykowania. Oświetlony ogród zapewnia poczucie komfortu, umożliwia bezpieczne poruszanie się nocą i może odstraszyć potencjalnych włamywaczy i złodziei. Sposób poprowadzenia oświetlenia i użyte w tym celu urządzenia mogą całkowicie zmienić dotychczasowe oblicze ogrodu. Włączane nocą lampy potrafią wydobyć niezwykłe kształty i niedostrzegalne o innych porach oryginalne uformowanie ogrodowej zieleni. Przy odpowiednim oświetleniu nasz ogród po zmroku potrafi dostarczyć niezwykłych wrażeń wizualnych i stanowić miejsce, gdzie nietrudno o relaks i odpoczynek.

Wady oświetlenia ogrodowego

Jest oczywiście i druga strona medalu. Największą wadą utrzymywania oświetlonego ogrodu są oczywiście związane z nim koszty eksploatacyjne. Lampy pobierają dużo prądu, a to z kolei bezpośrednio przekłada się na nasze rachunki za elektryczność. Na szczęście są sposoby na ograniczenie zużycia energii. Wszystko dzięki energooszczędnym żarówkom czy też solarnym źródłom światła, które świecą dzięki wykorzystaniu zmagazynowanej w ciągu dnia energii słonecznej. Należy jednak pamiętać, że lampy słoneczne nie emitują światła o dużej wydajności i mogą nie podołać w przypadku większych ogrodowych powierzchni. Oświetlenie ogrodu przyciąga także insekty, których obecność może dokuczliwie dać się we znaki odpoczywającym w wieczornym zaciszu domownikom. Oczywiście i na to są jakieś sposoby: warto pomyśleć o specjalnych środkach przeciwko komarom i innym owadom w postaci sprayów czy podpalanych krążków. Ciekawym rozwiązaniem jest także zakup ogrodowej lampy owadobójczej, która stanowić może dodatkowy punkt oświetlający nasz ogród.

Lampy ogrodowe na owady

Oświetlenie ogrodowe z funkcją neutralizowania insektów dzieli się na:

• lampy rażące, które rozwiązują problem natarczywych owadów poprzez wabienie ich na ruszt w postaci znajdującej się pod napięciem, elektrycznej kratki. Napięcie rusztu wynosi najczęściej od 1500 do 5000V. Lampy z większym napięciem dysponują dużo większą siłą rażenia. Unieszkodliwione insekty lądują na specjalnej podpórce, która powinna być regularnie opróżniana.
• lampy lepowe – dzięki światłu wabią owady, które następnie przyklejają się do specjalnych lepowych wkładów. Ten rodzaj neutralizowania insektów jest najbardziej higieniczny i wysoce pożądany w przemyśle spożywczym. Nie powoduje fragmentacji owadów, dzięki czemu hamuje rozprzestrzenianie się bakterii. Dodatkowo proces owadobójczy przebiega tak cicho, że nie zwraca uwagi osób znajdujących się nieopodal.
• lampy wiatrakowe – innowacyjny, niezwykle popularny rodzaj lamp owadobójczych. Ich działanie opiera się na zasysaniu przelatujących nieopodal insektów do pojemnika. Wszystko dzieje się przy udziale intensywnie pracujących wiatraczków. Ten higieniczny sposób unieszkodliwiania owadów jest zupełnie bezpieczny dla dzieci – w przypadku, gdy maluch włoży rękę do środka, wiatraczek automatycznie się zatrzyma.

Najlepsze lampy ogrodowe, czyli żarówki do oświetlenia terenów zewnętrznych

Niezwykle istotnym aspektem projektowania ogrodowego oświetlenia są nie tylko kształty i wielkości wybranych lamp ale i funkcjonujące w ich oprawach źródła światła. Przy wybieraniu rodzaju zasilania warto rozważyć długość czasu w jakim poszczególne lampy ogrodowe pozostaną włączone. Wszystko zależy od indywidualnych preferencji właściciela ogrodu i jego potrzeb. Nie bez znaczenia pozostaje także pora roku czy pogoda. Do oświetlania ogrodu nadają się przede wszystkim:

Żarowe źródła światła

Najlepiej nadają się jako światła do miejsc, w których nie będą palić się zbyt długo. Żarowe źródła światła najczęściej występują pod postacią lamp halogenowych. Halogeny to niewielkie światła o dużej żywotności (od dwu- do nawet czterokrotnie wyższej niż tradycyjne żarówki). Są w stanie świecić nawet do 4000 godzin. Ich niewielkie gabaryty pozwalają na niezauważalne dla przypadkowego obserwatora rozmieszczenie opraw na całym terenie ogrodu, dzięki czemu światło zdaje się emanować bezpośrednio z roślin czy ogrodowych ozdób. Halogeny charakteryzują się dobrym wskaźnikiwm oddawania barw. Oznacza to, że obiekty oświetlone przez halogen uzyskują podobne kolory, co w przypadku działania promieni słonecznych. Lampy halogenowe dobrze prezentują się w ogrodach wymagających neutralnego, nienachalnego oświetlenia. Warto umieścić je w pobliżu roślinnych formacji, jak klomby czy kwietniki. Wydobędą wówczas kształty i barwy obiektów, jednocześnie nie skupiając na nich przesadnej uwagi goszczących w ogrodzie osób. Minusem halogenów jest brak możliwości wyboru barwy emitowanego przez nie światła oraz stosunkowo niska wydajność świetlna. Żarowe źródła światła w postaci halogenów zasilać należy napięciem 12, 24 lub 230 V.

Świetlówki kompaktowe

Zwane także żarówkami energooszczędnymi i fluorescencyjnymi. To źródła światła, które są opłacalne zarówno dla kieszeni, jak i środowiska naturalnego. Emitują różne barwy światła – od zimnej, poprzez neutralną, aż do ciepłej i zbliżonej do światła słonecznego. Najlepiej sprawdzają się jako lampy przeznaczone do iluminacji i podkreślenia urody dużych, rozłożystych roślin, przy których od wyrazistych kolorów istotniejsze jest wydobycie formy i kształtu kwiatów czy krzewów. Żarówki CFL (inne określenie świetlówek) osiągają do 8000 godzin aktywnej pracy. Ich skuteczność świetlna może znacząco spaść w umiarkowanej strefie klimatycznej Polski – świetlówki świecą znacznie mniej wydajnie w temperaturach sięgających 0 stopni Celsjusza i niższych. Docelowe napięcie świetlówek kompaktowych wynosi zwykle 230 V.

Wyładowcze źródła światła

Najczęściej występują pod postacią lamp rtęciowych, sodowych i metalohalogenkowych. Idealne jako długo pracujące źródła oświetlenia, dobrze sprawdzają się na dużych obszarach. Oferują nawet 12 000 godzin nieprzerwanej pracy. Nie pochłaniają dużo energii elektrycznej, dzięki czemu są oszczędne dla kieszeni. Do ogrodu najczęściej wybiera się lampy z metalohalogenkowymi żarówkami, gdyż łączą w sobie zarówno trwałość, wydajność jak i zakres, w jakim oddają naturalne barwy roślinności. Lampy metalohalogenkowe zapewniają bogaty wybór barwy emitowanego światła – od zimnych i neutralnych odcieni po te ciepłe i naturalne. Napięcie ich zasilania powinno bezwarunkowo wynosić 230 V, gdyż wyładowcze źródła światła są wyjątkowo wrażliwe na wahanie napięcia.

Oświetlenie LED

Źródło światła, które bardzo szybko zyskuje na popularności zarówno jako oświetlenie zewnętrzne, jak i wewnętrzne, domowe. Na ogrodzie LED-y sprawdzają się przede wszystkim ze względu na fakt, że ich światło nie wabi owadów. Wszystko ze względu na fakt, że diody LED nie emitują ultrafioletu, który jest główną przyczyną pojawiania się insektów. Jeżeli zamierzamy oświetlić ścieżki, najlepiej sprawdzi się taśma LED o napięciu 230 V. Gdy natomiast planujemy umieszczenie źródła światła bezpośrednio pod wodą (oczko wodne, fontanna), bezpieczniejszą opcją będzie wybór paska LED o napięciu 12V. Funkcję ochronną przed działaniem wody pełnić będzie w tym przypadku tzw. profil LED, czyli swojego rodzaju oprawa wykonana z aluminium lub tworzyw sztucznych.

Jak prawidłowo oświetlić ogród? Rodzaj lampy ogrodowej a elementy przestrzeni

Wejście do domu

Oświetlamy zarówno drzwi wejściowe jak i furtkę. W tym przypadku sprawdzą się światła naścienne bądź reflektory. Nieocenione mogą okazać się również ogrodowe lampy z czujnikiem ruchu. W tym przypadku należy pamiętać o ich odpowiednim wyregulowaniu, aby nie włączały ich przechodzące w pobliżu zwierzęta.

Ścieżki

Wszystkie ogrodowe ścieżki powinny zostać jednolicie oświetlone. Najlepiej, gdy światło pada na oba brzegi drogi, dzięki czemu poruszanie się po zmroku nie przynosi większych trudności – chodzimy wówczas prosto po wyznaczonych światłem szlakach. Warto zadbać, aby lampy nie oślepiały przechodzących. Niezwykle istotne jest również solidne oświetlenie schodów – każdy niedoświetlony stopień to potencjalna pułapka.

Rośliny

Dla uzyskania najbardziej intrygujących efektów, podświetlenie roślin należy zaplanować od dołu bądź bezpośrednio od góry. W tym zadaniu pomogą nam również regulowane oprawy, dzięki którym można swobodnie eksperymentować z kątem padania światła. Do iluminacji roślin sprawdzają się także mobilne słupki solarne. Najlepiej wybrać kilka najciekawszych kształtem i formą roślin i metodą prób i błędów zaaranżować ich ekspozycję. Sprawdzą się tu rośliny wieloletnie, krzewy oraz niewielkie drzewa.

Taras i weranda

Gdy nasz ogród stanowi miejsce idealne na przyjęcia czy wieczorne grillowanie, jego oświetlenie wymaga pewnej pragmatyczności. Tu przydadzą się punktowe reflektory, które umieścimy w strategicznych miejscach. Sprawdzą się również lampy przypominające lampiony, światła do zawieszenia nad tarasowym stołem czy też słupki ogrodowe rozmieszczone na trawniku. Ważne, aby światło wydobywało z mroku kilka płaszczyzn – podłoże, aby widzieć, gdzie się idzie, blaty, aby wygodnie przygotowywać na nich posiłki czy grać w gry planszowe oraz twarze osób siedzących przy stole. Jednocześnie oświetlenie nie może nikogo oślepiać, dlatego warto zadbać o odpowiednie rozproszenie.

Zbiorniki wodne

Jeśli posiadamy niewielki staw, oczko wodne bądź fontannę, nie wahajmy się eksperymentować z ich oświetleniem! Na podświetlonej tafli wody w ciągu nocy z pewnością pojawią się fantazyjne cienie okolicznych roślin, co nada naszemu ogrodowi nieco tajemniczej magii. Skorzystać można również z lamp zainstalowanych na dnie zbiornika bądź takich, które pływają po jego powierzchni.

Ogrodzenie

Lampy przeznaczone do oświetlania elementów ogrodzenia montuje się zazwyczaj na szczycie konkretnych słupków. Nie powinny oślepiać przechodniów ani jadących – nawet z daleka – samochodów, dlatego źródła światła montowane na parkanach i płotach powinny być wyposażone w specjalne klosze: mleczne bądź matowe.

Elewacja

Do oświetlania elewacji używa się zwykle reflektorów halogenowych oraz – coraz częściej – światła LED. Stosuje się zarówno lampy ulokowane bezpośrednio na ścianach budynku, jak i poza jego obrębem. Często spotykanym rozwiązaniem jest umieszczenie źródeł światła po okapem dachu, dzięki czemu światło pada z góry i łagodnie spływa po fasadzie budynku. Najlepiej sprawdzają się regulowane lampy, które można wygodnie ustawić tak, aby wydobywały najciekawsze elementy architektoniczne domu.