Wyłączniki różnicowoprądowe w ofercie hurtowni elektrycznej Alkan

Wyłączniki różnicowoprądowe dostępne w licznych hurtowniach elektrycznych to urządzenia, których głównym zadaniem jest rozłączenie obwodu w momencie wykrycia, że prąd wypływający z niego nie jest równy prądowi wpływającemu. Dzięki temu stanowią one ochronę przeciwporażeniową, a jednocześnie chronią podłączone do sieci sprzęty przed awarią, która mogłaby doprowadzić nawet do powstania pożaru. Jak dokładnie działają jednak te urządzenia i jak podłączyć je do domowej instalacji? Sprawdźmy!

Spis treści:
Definicja i zasada działania
Budowa urządzenia
Zasada działania
Podział i oznaczenia
Sposób podłączenia i zalety modeli RCD
RCBO czy RCD+S?
Podłączenie różnicówki jednofazowej
Bezpieczeństwo przede wszystkim

Definicja i zasada działania wyłączników różnicowoprądowych dostępnych w hurtowniach elektrycznych

Wyłączniki różnicowoprądowe dostępne w hurtowniach elektrycznych zwane są również RCD (od angielskiego residual current device) lub potocznie różnicówkami. Są to aparaty, których zadaniem jest kontrolowanie tego, by prąd wychodzący z danego układu miał taką samą wartość jak prąd do niego powracający. Należy jednak pamiętać, że nie chronią one przed uszkodzeniami skutkującymi zwarciem – to zadanie należy do bezpieczników nadprądowych. Jednak w przypadku gdy wystąpi awaria powodująca upływ prądu o niewielkim natężeniu do ziemi – na przykład przez źle zaizolowany przewód lub wskutek bezpośredniego kontaktu napięcia z ludzkim ciałem – bezpieczniki nadprądowe mogą nie zareagować. W takiej sytuacji za rozłączenie obwodu odpowiedzialne są właśnie różnicówki. Zanim jednak sprawdzimy, gdzie i dlaczego należy je zamontować, przyjrzyjmy się bliżej ich budowie oraz zasadzie działania.

Budowa różnicówki

Typowe aparaty RCD składają się zwykle z czterech głównych elementów, którymi są:

• styki torów prądowych (wraz z zamkiem i dźwignią)
• wyzwalacz różnicowoprądowy, będący najczęściej przekaźnikiem spolaryzowanym,
• przekładnik Ferrantiego, czyli przekładnik prądowy w postaci pierścienia ferromagnetycznego z wtórnym uzwojeniem w postaci przewodów fazowych i przewodu neutralnego,
• obwód testowania, który umożliwia przeprowadzanie testów poprawnego funkcjonowania urządzenia podczas jego użytkowania.

Zasada działania RCD

Według I prawa Kirchhoffa podczas prawidłowej pracy instalacji elektrycznej suma prądów przepływających przez transformator równa jest zeru, co oznacza, że tyle samo energii, ile wypłynęło z sieci, powinno do niej wrócić. W takiej sytuacji w uzwojeniu wtórnym przekładnika Ferrantiego, będącego jedną z najważniejszych części różnicówki, nie indukuje się siła elektromotoryczna, a wyzwalacz i styki pozostają zamknięte, umożliwiając normalną pracę obwodu.

Kiedy jednak aparat wykryje, że suma prądu powracającego jest mniejsza niż suma prądu wypływającego, w uzwojeniu wtórnym przekładnika Ferrantiego powstaje siła elektromotoryczna, która przepływając przez wyzwalacz powoduje otworzenie styków, a tym samym odłączenie zasilania w obwodzie. Umożliwia to natychmiastowe wyłączenie dopływu prądu na przykład w momencie, gdy urządzenie pod napięciem zetknie się z ciałem ludzkim, doprowadzając do porażenia, lub gdy prąd będzie w niewłaściwy sposób odprowadzany do ziemi (na przykład przez uszkodzoną izolację przewodu), co przy wysokich natężeniach prądu różnicowego mogłoby stać się przyczyną pożaru.

Podział i oznaczenia urządzeń dostępnych na rynku

Pośród dostępnych na rynku aparatów tego typu znajdziemy urządzenia o różnej czułości i różnych rodzajach wykrywanych prądów upływu. W warunkach domowych musimy pamiętać przede wszystkim, aby wybierać aparaty wysokoczułe, reagujące na prąd różnicowy o wysokości nieprzekraczającej 0,3 mA. Aparaty średnioczułe służą przede wszystkim do ochrony instalacji przed pożarem wywołanym przepływem prądu upływowego do ziemi na skutek na przykład uszkodzenia przewodów, natomiast aparaty wysokoczułe wykorzystywane są wyłącznie w instalacjach, w których obwód należy przerwać wyłącznie w przypadku powstania zwarcia podwójnego.

Na rynku znajdziemy również aparaty z oznaczeniami literowymi, które odnoszą się do rodzajów wykrywanych prądów różnicowych. Przed zakupem warto więc wiedzieć, że urządzenia oznaczone literami AC reagują wyłącznie na prąd różnicowy przemienny, aparaty oznaczone literą A są przeznaczone do pracy z prądem przemiennym oraz jednokierunkowym pulsującym, a różnicówki oznaczone literą B przystosowane są do pracy w układach prądu przemiennego, jednokierunkowo pulsującego oraz w układach prądu stałego o niskim współczynniku tętnień.

Jak poprawnie podłączyć wyłącznik różnicowoprądowy? Podpowiadają specjaliści z hurtowni elektrycznej Alkan

Specjaliści z hurtowni elektrycznej Alkan podkreślają, że aby poprawnie podłączyć wyłącznik różnicowoprądowy należy najpierw wybrać odpowiednie urządzenie. Poza czułością i rodzajem prądu płynącym w danym obwodzie należy zwrócić także uwagę na to, czy chcemy zamontować urządzenie w układzie jedno-, czy trójfazowym. Ważne pytanie dotyczy także tego, czy zamierzamy w naszej rozdzielnicy zastosować standardowy wyłącznik nadprądowy typu S i połączyć z nim różnicówkę typu RCD, czy może chcielibyśmy zastosować aparat łączący obie te funkcje, czyli tak zwany wyłącznik nadprądoworóżnicowy, zwany też w skrócie RCBO.

RCBO czy RCD+S?

Oczywiście istnieją sytuacje, w których RCBO mogłoby być bardziej funkcjonalne niż połączenie RCD+S – na przykład wówczas, gdy zależy nam na zaoszczędzeniu miejsca w rozdzielnicy lub gdy nie chcemy borykać się z łączeniem przewodów z dwoma osobnymi aparatami. Niemniej jednak należy pamiętać, że w przypadku uszkodzenia zaledwie jednego elementu uszkodzenia urządzenia typu RCBO, konieczne jest wymienienie całości, podczas gdy przy awarii różnicówki RCB lub wyłącznika nadprądowego typu S, zwanego potocznie eską, wystarczy wymienić tylko część uszkodzoną. Pozwala to na znaczną oszczędność – najtańsze eski to wydatek zaledwie około 10 złotych, natomiast aby kupić nowy aparat typu RCBO, w którym uszkodzeniu uległa właśnie część bezpiecznika nadprądowego, będziemy musieli zainwestować co najmniej 100 złotych.

Podłączenie różnicówki jednofazowej

Aby podłączyć różnicówkę jednofazową należy przede wszystkim odłączyć zasilanie w obwodzie, którym będziemy się zajmować. Następnie na szynę DIN, na której znajduje się już eska, zakładamy naszą różnicówkę. Kolejnym krokiem jest odłączenie przewodu fazowego i przewodu neutralnego od układu. Przewody te powinny zostać podpięte do aparatu różnicowoprądowego zgodnie ze schematem przedstawionym przez producenta – zwykle montowane są one od góry. Przewód fazowy montuje się w otworze oznaczonym cyfrą 1, przewód neutralny w otworze oznaczonym literą N. Następnie za pomocą szyny prądowej jednotorowej łączymy eskę z przewodem fazowym, a przewód neutralny doprowadzamy – z ominięciem eski – do kostki wtykowej. Co istotne, pod jedną różnicówkę można podpiąć kilka obwodów połączonych z różnymi wyłącznikami nadprądowymi – różnicówka będzie wówczas chronić wszystkie z nich.

Bezpieczeństwo na pierwszym miejscu

Pamiętajmy, by prace przy instalacji elektrycznej wykonywać wyłącznie wówczas, gdy mamy odpowiednie kwalifikacje i wykształcenie. Prąd jest bowiem wyjątkowo niebezpieczny, a bezpośredni kontakt z nim może nawet zabić. Dlatego też jeżeli nie czujemy się na siłach lub nie mamy wystarczającej wiedzy powinniśmy montaż różnicówki zlecić specjaliście, który dzięki znajomości tematu i doświadczeniu będzie w stanie bezbłędnie zamontować aparat. Niewłaściwie zainstalowana różnicówka może bowiem nie tylko nie chronić nas przed porażeniem prądem, lecz również prowadzić do powstawania niebezpiecznych awarii, a nawet sama stać się przyczyną porażenia.